Profylactische behandelingen zonder aerosolen, of: hoe profylaxe ook op andere manieren kan werken. Hoe realiseert u een geslaagde profylaxe, wanneer plotseling de handinstrumenten moeten domineren? Tandheelkundige profylaxeassistente Kerstin Zern-Römling en mondhygiëniste Birgit Schlee vertellen ons over hun ervaringen en over hun nieuwe dagelijkse routine bij profylaxeactiviteiten in de praktijk.
Tijdens de coronacrisis stelden wij ons in de tandartsenpraktijk de vraag of we al dan niet nog profylaxe willen aanbieden…
Hoe groot is het risico op infecties bij behandelingen met aerosolen?
Deze vraag werd al gesteld in 2018 in een artikel geschreven door Dr. Graetz, Dr. Sonja Sälzer en Dr. Anica Tillner. En Dr. Anica Tillner (universiteit Kiel) behandelde deze problematiek ook al in een in-vitrostudie in 2016. In deze studie, die de effectiviteit van het zuigvermogen van afzuigcanules bij het verwijderen van biofilm onderzocht, werd op indrukwekkende wijze de aerosolverdeling bij machinale scaling weergegeven. Volgens de afsluitende aanbeveling zou profylaxe bij risicopatiënten alleen met handinstrumenten moet worden uitgevoerd. Wat altijd al het geval is geweest, zoals we al hebben gezegd, en niet pas sinds COVID-19.
Op grond van de bestaande bepalingen inzake hygiëne voor zo goed als iedere patiënt, vereiste dit een totale ommekeer in onze gedachtegang, gaande van het gebruik van instrumenten en apparatuur tot en met de gebruikelijke werkprocedures. Aangezien voorzorgsmaatregelen en profylaxe in deze tijden bijzonder belangrijk zijn voor een goede mondhygiëne en een stabiel immuunsysteem, hebben wij beslist om te kiezen voor een “profylaxe met minimaal risico” zonder aanvullende aerosolvorming. Uiteraard betekende dat ook voor ons aanvankelijk een bijzonder ingrijpende aanpassing aan de manier van werken die we tot dan toe volgden. Het leek ons zo goed als onvoorstelbaar om zowel tijdens de professionele gebitsreiniging als tijdens de complete parodontale behandeling harde aanslag en biofilm te verwijderen zonder sonische of ultrasone apparatuur resp. poeder/waterstraal. Maar we konden al snel vaststellen dat dit gewoon een terugkeer naar onze roots was! Werken met handinstrumenten en het klassieke polijsten maakten voor ons beiden altijd al integraal deel uit van de professionele gebitsreiniging, bijgevolg was dit voor ons geen echte aanpassing.
Waarop men daarbij moet letten? Dat vertellen wij u graag hierna in een klein overzicht:
Handinstrumenten
Meer dan ooit zijn parodontale sondes met schaal absoluut noodzakelijk voor een zorgvuldige diagnose bij het bepalen van het risico op een aandoening en voor de doelgerichte therapiebeslissing. Gaande van het vooronderzoek, meting van de pocketdiepte, professionele gebitsreiniging met SBI en API over parodontale behandeling en risicogerichte ondersteunende parodontale behandeling (UPT) tot en met de evaluatie. Aangezien daarbij bijna uitsluitend handelingen met handinstrumenten vereist zijn, kan al snel het verschil in kwaliteit met de op de markt verkrijgbare scalers en curettes worden vastgesteld. Ergonomisch werken lukt alleen met echt scherpe instrumenten!
Wie ’s avonds pijnlijke gewrichten of zelfs carpaletunnelsyndroom wil vermijden, kiest best voor instrumenten die zich onderscheiden door nano-geoptimaliseerde XP Technology®. Deze instrumenten zijn aanzienlijk harder en blijven hierdoor langer scherp. Daardoor hoeft u tijdens het werken geen druk uit te oefenen, wat een duidelijk hoger behandelingscomfort oplevert voor zowel de gewrichten van de behandelende arts als de patiënt. Dit soort instrumenten hoeft niet langer geslepen te worden, wat ook merkbaar is in de smalle werkuiteinden.
Naargelang van de patiënt en de nood aan behandeling kan iedereen een totaal individuele keuze maken wat betreft scalers en curettes. Vooral de approximale vlakken en de vrijgekomen wortelzones zijn vaak moeilijk bereikbaar. Precisie-werkuiteinden maken in dit geval een ideale geleiding mogelijk, zodat u vlot kunt werken in het sulcusgebied. Zo kunnen universele curettes subgingivaal worden gebruikt, maar Gracey-curettes zijn toch gebruiksvriendelijker gebleken. Voor bijzonder nauwe of diepe pockets zijn de Deep Pocket-modellen met 3 mm langere schacht geschikt, of ook de Access-curettes met 3 mm langere schacht en 50 % korter werkuiteinde. Om supragingivale aanslag te verwijderen, worden scalers of universele curettes gebruikt.
Wie hierover nog twijfels heeft, kan het trainingsprogramma van de firma Young Innovations volgen. Zij bieden overal in Duitsland bedrijfstrainingen over dit onderwerp aan.
Gracey Standaard
Gracey Deep Pocket
Gracey Access
Polijsten
Polijsten krijgt opnieuw meer aandacht, en dat is niet alleen bij ons zo. Hierbij dient u het aanbod van polijstinstrumenten en polijstpasta’s te controleren. Aangezien we daarbij te maken krijgen met verschillende indicaties, bijv. vrijgekomen en gevoelige tandhalzen, sterke verkleuring of zelfs de grootte van de tanden evenals kaakorthopedische apparatuur en implantaten, is het bijzonder belangrijk om over een ruime keuze aan cups te beschikken met betrekking tot hardheidsgraad, vorm en grootte.
Om het risico van spatten bij het polijsten te beperken, raden we aan te letten op het ontwerp van de polijstcup en in hoeverre deze aan de vorm van de tanden aangepast is. Ook de consistentie van de pasta zelf en de hygiënisch geoptimaliseerde dosering spelen hierbij een rol. Zo is gebleken dat het risico van spatten enorm kan worden verminderd door te werken met hygiënische individuele doses met een vaste pastaconsistentie in combinatie met uitwendige groeven in de profylaxecups of wegwerphoekstukken. Tot slot moeten de tanden met een individueel op de patiënt afgestemde lak worden behandeld. Met het oog op een optimale mondhygiëne thuis kunnen professionele aanwijzingen en eventueel kleurtabletten voor zelfcontrole worden aanbevolen.
Foto’s: Kleinsman Varzideh MVZ GmbH
”Louter werken met handinstrumenten is een goed alternatief voor patiënten die regelmatig langskomen voor profylaxe of ondersteunende parodontale behandeling. De resultaten waren tot ieders verrassing even goed als anders. En ook de benodigde tijd is vergelijkbaar. Voorbereiding met tandsteenverwijderingsapparatuur en PWS-benaderingen is niet langer nodig. Patiënten met sterk vrijgekomen tandhalzen vonden deze vorm van profylaxe soms zelfs veel aangenamer!
Kerstin Zern-RömlingZMP
Om dergelijke resultaten te bekomen, speelt de keuze van de instrumenten zeker een grote rol. Aangezien drukvrij werken en minimaal weefseltrauma bijzonder belangrijk zijn, werk ik met de XP-instrumenten van American Eagle Instruments. Deze voldoen aan alle criteria die in dit artikel worden vermeld en bieden met de "Quik-Tips™" bovendien een milieuvriendelijk en kostenbesparend alternatief. Bij deze variant kan de ergonomische greep worden behouden, terwijl de werkuiteinden eenvoudig kunnen worden opgeschroefd en vervangen. En hierdoor vervalt ook het saaie slijpen van parodontale instrumenten, met name de vragen wie dat moet doen en vooral hoe.
Voor het polijsten gebruik ik de zachte, korte polijstcups van Young™ Dental. Om een duurzaam resultaat te bereiken, vind ik persoonlijk het instrueren van de patiënt over hoe ze een efficiënte mondhygiëne thuis kunnen realiseren erg belangrijk.
”Sinds mijn opleiding tot mondhygiënist werk ik hoofdzakelijk met XP-instrumenten van American Eagle Instruments.
Birgit SchleeDH
Waarom? Omdat ik me altijd al heb gefocust op zo minimaal invasief mogelijk werken. De precieze vormgeving van de werkuiteinden biedt me een enorm hoge tactiele gevoeligheid bij de curettage van diepe pockets, waardoor ik vaak geen pocketsonde hoef te gebruiken. Ook het feit dat de instrumenten ergonomisch aanvoelen dankzij hun uitermate lage gewicht en de ruw gemaakte greep, vind ik een meerwaarde; daardoor heb ik ook niet zo snel last van vermoeide of overbelaste handen.
Tijdens een parodontale behandeling werk ik graag met een ruim en individueel assortiment aan curettes, en bijgevolg vind ik de kleurcodering van de kunststoffen handgrepen optimaal; daardoor kan ik tijdens de behandeling snel bepalen welk instrument ik nodig heb. Wat vooral in deze moeilijke tijden een echt voordeel is, want nu zijn tijd, rendabiliteit en doeltreffendheid absoluut vereist.
Samenvattend
Op lange termijn zullen ook wij uiteraard de ondersteuning van machinale scaling en poeder/waterstraal niet opgeven. Maar voor onze patiënten die met een bang hartje bij ons komen of een hoog risico lopen, zal de uitvoering van profylaxe met handinstrumenten ook na corona beslist een goed behandelingsconcept zijn.
Literatuur/bronvermeldingen:
In-Vitro Studie zur Effektivität der Saugleistung mittels einer neu entwickelten Saugkanüle während der Biofilmentfernung (In-vitrostudie naar de effectiviteit van het zuigvermogen met behulp van een nieuw ontwikkelde afzuigcanule tijdens de verwijdering van biofilm) Anica Tillner (universiteit Kiel), 2016
Aerosol in der zahnärztlichen Prophylaxe – eine unterschätzte Gefahr? (Aerosol bij tandheelkundige profylaxe – een onderschat gevaar?) Dr. Christian Graetz – Dr. Sonja Sälzer – Dr. Anica Tillner
